لایحه بودجه سال ۹۷ روز یکشنبه ۱۹ آذر توسط رئیس‌جمهور به مجلس شورای اسلامی ارائه شد، با نگاهی گذرا به این لایحه میتوان فهمید که بر خلاف شعارها، کاستي ها و نقاط ضعف اين بودجه حوزه معیشت مردم را نشانه گرفته است.
خیلی واضح است که بودجه سال آینده هم با کسري مواجه خواهد شد، دولت در نظر دارد با کم کردن بودجه عمراني و تحمیل فشار بر مردم، اين کسري را جبران کند، اعتبارات عمرانی کشور در لایحه پیشنهادی سال ۹۷ کل کشور نسبت به سال ۹۶، ۱۰هزار میلیارد تومان کاهش داشته است، کاهش بودجه عمرانی و افزایش بودجه جاری از مهم‌ترین ویژگی‌های بودجه ۹۷ دولت است و این موضوع به‌شدت باعث افزایش تورم خواهد شد. پیامد دیگر کاهش بودجه عمرانی تشدید رکود است، در شرایطی که واحدهای تولیدی یکی بعد از دیگری در حال تعطیل شدن هستند، انتظار این بود که دولت برای حمایت از این بخش همت بیشتری از خود نشان دهد.
افزايش فشار مالياتي در بودجه سال ۹۷ در مقايسه با سال ۹۶ را میتوان ديگر انتقاد وارده به لايحه بودجه سال آينده برشمرد اين امر مشکل را براي فعالان اقتصادي بيشتر خواهد کرد.
در حوزه مسکن هم اعتبارات پیش‌بینی شده در بودجه کافی نیست، با بودجه پیشنهاد شده متاسفانه در سال آینده تحرکی در بازار مسکن را شاهد نخواهیم بود.
سه برابر شدن عوارض خروج از کشور یکی دیگر از انتقادات وارده به لایحه بودجه می باشد، این ایده برای افراد مرزنشین و کسانی که تردد کثیر دارند مشکل ساز خواهد شد. مردم مناطق مرزی درآمد خود را از تردد در بین مرزها کسب می کنند و اگر عوارض خروج افزایش پیدا کند، درآمد محدود این مردم به خطر می افتد، بنابراین به نظر می رسد حداقل دولت باید درخصوص آن برای مردم مرزنشین استثنا قائل شود.
بر اساس لایحه بودجه سال آینده قیمت حامل های انرژی و قیمت های دیگر افزایش می یابد که این موضوع تبعات اقتصادی به همراه خواهد داشت.
و در حالی که خود دولت در لایحه بودجه آورده است که می خواهد تورم را ۹٫۹ دهم درصد نگه دارد اما خود با افزایش ۲۵ درصدی قیمت حامل های انرژی نقض این موضوع عمل می کند.
در این لایحه حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان از منابع هدفمندی یارانه ها کسر شده که بر این اساس که دولت در نظر گرفته ، یارانه حدود ۳۰ میلیون نفر از جمعیت کل کشور قطع می شود و شاخص دولت در این زمینه نیز بر مبنای درآمد ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری خانوارها است .
حال باید این سوال را مطرح کرد که آیا واقعا ۳۰ میلیون نفر از مردم کشور ما درآمدی ۳.۵ میلیون تومان دارند؟
و چون دولت ساز و کار مناسب و دقیقی برای تشخیص میزان دارایی و درآمدها ندارد قطعاً اقشار کم درآمد جامعه نیز باز مورد اجحاف قرار گیرند.
بهره برداري از طرح هاي نيمه تمام، افزایش وام ازدواج، ساز و کاری برای برخورد با مدیران بی‌کفایت، دستورالعملی برای تقسیم عادلانه بودجه به تمام استان‌های کشور و… در لايحه بودجه سال ۹۷ درنظر گرفته نشده است که از موارد دیگر انتقادي به اين لايحه به شمار می آید.
در بررسی بودجه می توان از به وجود آمدن بحران در جامعه و فلج شدن زندگی مردم در سال آینده خبر داد که ضعف و کاستی های بودجه موجب فشار سنگین مالی به عموم مردم خواهد شد!
لایحه بودجه باید روح عدالت اجتماعی در جامعه را گسترش دهد که متاسفانه عدالت اجتماعی در این لایحه توسط دولت نادیده گرفته شده است.
با این نحوه بودجه‌نویسی و برنامه ریزی نه تنها به اهداف نظام در رشد و توسعه اقتصادی نمی‌رسیم بلکه فقیر فقیرتر و غنی غنی‌تر می شود و در نتیجه رضایت اجتماعی مردم از دولت نیز به خطر خواهد افتاد به طوری که اکثر حامیان دولت نیز این روزها از منتقدان دولت هستند.
حذف یارانه، افزایش عوارض خروج از کشور و افزایش تعرفه های پزشکی ایده خوبی برای افزایش درآمد دولت نیست و دولت اگر به دنبال افزایش درآمد است باید از مسیرهای دیگر برود نه اینکه بر مردم فشار وارد کند، در حال حاضر مردم برای تامین سبد خانوار تحت فشار هستند با این حساب نباید بیش از پیش تحت فشار قرار گیرند.
وزارتخانه ها قطعاً منابعی در اختیار دارند که خروجی خاصی نیز ندارد، دولت می تواند با حذف هزینه های زاید وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی، برخورد با رانت خواری و حقوق بگیران نجومی بخشی از بودجه لازم برای اداره کشور را تامین کند، چون مردم نباید جریمه سوء مدیریت ها را بپردازند.
دولت که این روزها شعارهای تبلیغاتی خود را فراموش کرده ولی با نیم نگاهی به لایحه بودجه ۹۷ میتوان فهمید که هیچ خبری از ایجاد رونق اقتصادی و درآمد سرشار که آقای رییس جمهور وعده دادند نیست و انگار از حال و روز مردم هم باخبر نیستند.
امیدوارم حداقل این مسائل و کاستی ها توسط نمایندگان مردم در مجلس بررسی و تجدید نظر شود، چون در حقیقت وضعیت معیشت مردم در حال تهدید جدی است.
شهرام سعادتیان
